Συνεχής Αύξηση Ατυχημάτων στον Όλυμπο: Άγνοια Κινδύνου και Υπερεκτίμηση Δυνατοτήτων οι Κύριες Αιτίες
Ο Όλυμπος, το βουνό των θεών, γίνεται ολοένα και συχνότερα τόπος σοβαρών τραυματισμών, αποπροσανατολισμών, ακόμα και θανάτων ορειβατών τα τελευταία χρόνια.
Χαρακτηριστικό είναι το περιστατικό όπου η Πυροσβεστική κλήθηκε να αντιμετωπίσει τρία περιστατικά σε λίγες μόνο ώρες.
Ο Σπύρος Βαρσάμης, Συντονιστής Πυροσβεστικών Επιχειρήσεων Βόρειας Ελλάδας, απέδωσε το φαινόμενο κυρίως στην άγνοια κινδύνου και την υπερεκτίμηση των δυνατοτήτων των ορειβατών. «Οι άνθρωποι δεν έχουν αντιληφθεί τι σημαίνει ανάβαση σε βουνά όπως ο Όλυμπος», τόνισε, εκφράζοντας τη λύπη του που πολλοί ξεκινούν με «χαλαρή διάθεση», θέτοντας σε κίνδυνο όχι μόνο τον εαυτό τους αλλά και τους διασώστες.
Αύξηση Περιστατικών: 6 Νεκροί και 21 Τραυματίες την Τελευταία Τετραετία Σύμφωνα με την Πυροσβεστική, την περίοδο 2016-2020, έξι άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στον Όλυμπο, ενώ 21 τραυματίστηκαν και χρειάστηκαν διάσωση. Ο αριθμός των περιστατικών έχει αυξηθεί δραματικά: από μόλις 5 επεμβάσεις το 2013, ο αριθμός εκτοξεύτηκε σε 20 το 2017, 16 το 2018, 20 το 2019 και ήδη 16 το 2020.
Ο κ. Βαρσάμης περιέγραψε περιστατικά, όπως ο τραυματισμός ενός ιδιώτη και ο αποπροσανατολισμός δύο ορειβατών μέσα σε ένα μόνο Σαββατοκύριακο. Αναφέρθηκε επίσης στον τραγικό θάνατο ενός 41χρονου άνδρα κοντά στην κορυφή του Μύτικα, τονίζοντας τη δυσκολία και την επικινδυνότητα των επιχειρήσεων διάσωσης σε τέτοιο ανάγλυφο.
«Με σταράκια και τσιγάρο στο χέρι κάποιοι επιχειρούν ν’ ανέβουν» Ο Αλέξανδρος Στύλλας, διαχειριστής καταφυγίου και οδηγός βουνού στον Όλυμπο, επεσήμανε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι η αύξηση των ατυχημάτων οφείλεται εν μέρει στην αύξηση των επισκεπτών (ιδιαίτερα Ελλήνων λόγω της πανδημίας), αλλά κυρίως στην ανεπαρκή προετοιμασία.
«Ο Όλυμπος είναι σαθρός και όταν έχει 50 άτομα μέσα σε ένα Λούκι, τα οποία δεν έχουν εξοπλισμό, χωρίς σκοινιά και δεν φοράνε τα κατάλληλα παπούτσια και κράνη, μια μικρή πέτρα να φύγει από την κορυφή, μπορεί να σκοτώσει ακαριαία», ανέφερε χαρακτηριστικά.
«Το μεγαλύτερο ποσοστό υπερεκτιμά τις δυνάμεις του.
Όταν κάποιος με σταράκια και τσιγάρο στο χέρι προσπαθεί ν’ ανέβει στον Μύτικα, τι άλλο να περιμένεις;» τόνισε ο κ. Στύλλας, προτείνοντας συζήτηση για αυστηρότερους ελέγχους και πιθανή εγκατάσταση συρματόσκοινων, όπως στις ιταλικές Άλπεις, για ασφαλέστερη ανάβαση.
Κλείνοντας, ο κ. Βαρσάμης απηύθυνε έκκληση στους πολίτες να μην αντιλαμβάνονται την ανάβαση στον Όλυμπο «σαν μία εκδρομούλα». Τόνισε ότι πρόκειται για «ένα εντελώς ειδικό αντικείμενο» που απαιτεί μεγάλη προσοχή και σεβασμό, με πρωταρχικό στόχο τη διαφύλαξη της ανθρώπινης ζωής.
Το άρθρο αναδεικνύει ένα ολοένα και πιο ανησυχητικό φαινόμενο: τη συχνότητα σοβαρών ατυχημάτων, αποπροσανατολισμών και, δυστυχώς, θανάτων στον Όλυμπο. Οι βασικές αιτίες, όπως ορθά επισημαίνονται από τους εμπειρογνώμονες, είναι η άγνοια κινδύνου και η υπερεκτίμηση των δυνατοτήτων των ορειβατών. Ωστόσο, μπορούμε να εμβαθύνουμε περισσότερο σε αυτές τις αιτίες και να προτείνουμε πιο δομημένες λύσεις.
Ανάλυση των Αιτιών:
Έλλειψη Ορειβατικής Κουλτούρας και Εκπαίδευσης:
"Εκδρομούλα" αντί για Ορειβασία: Πολλοί αντιλαμβάνονται την ανάβαση στον Όλυμπο ως μια απλή εκδρομή, χωρίς να συνειδητοποιούν τις ειδικές απαιτήσεις και τους κινδύνους ενός βουνού μεγάλου υψομέτρου και έντονου ανάγλυφου. Δεν υπάρχει επαρκής ενημέρωση για την ιδιαιτερότητα του Ολύμπου ως "τεχνικού" βουνού σε συγκεκριμένα σημεία.
Άγνοια Βασικών Αρχών: Ελλιπής γνώση για τον απαραίτητο εξοπλισμό (ορειβατικά παπούτσια, κράνη, σχοινιά όπου χρειάζεται), τις καιρικές συνθήκες (που αλλάζουν ραγδαία στα υψόμετρα), τη χρήση χάρτη/πυξίδας/GPS, και τις βασικές αρχές αυτοδιάσωσης ή πρώτων βοηθειών.
Ελλιπής Φυσική Κατάσταση: Πολλοί επιχειρούν την ανάβαση χωρίς την απαραίτητη φυσική προετοιμασία, οδηγώντας σε εξάντληση και αυξημένο κίνδυνο τραυματισμού ή αποπροσανατολισμού.
Υπερεκτίμηση Δυνατοτήτων και Επικίνδυνη Συμπεριφορά:
"Με τσιγάρο στο χέρι και σταράκια": Η περιγραφή είναι γλαφυρή και αποκαλύπτει μια εντελώς ακατάλληλη νοοτροπία και προετοιμασία. Η ανάληψη αχρείαστων ρίσκων από απειρογάλους.
Επίδειξη και Κοινωνικά Δίκτυα: Η επιθυμία για εντυπωσιακές φωτογραφίες και "likes" στα social media μπορεί να ωθήσει κάποιους σε επικίνδυνες διαδρομές ή συμπεριφορές, αγνοώντας την ασφάλειά τους.
Υποτίμηση του Βουνού: Η ψευδαίσθηση ότι "θα τα καταφέρουν" επειδή έχουν περπατήσει σε άλλα, λιγότερο απαιτητικά βουνά, ή επειδή βλέπουν άλλους να το κάνουν.
Αυξημένη Επισκεψιμότητα (ιδιαίτερα μετά την πανδημία):
Η αύξηση του αριθμού των επισκεπτών, ειδικά των απείρων, αυξάνει αναλογικά και τον αριθμό των ατυχημάτων. Περισσότεροι άνθρωποι στο βουνό, σημαίνει μεγαλύτερη πιθανότητα συμβάντων, ειδικά όταν δεν τηρούνται οι κανόνες ασφαλείας.
Συνωστισμός σε Δύσκολα Σημεία: Όπως αναφέρεται, ο συνωστισμός σε τεχνικά σημεία (π.χ., "Λούκι" Μύτικα) πολλαπλασιάζει τους κινδύνους από πτώσεις λίθων ή απώλεια ισορροπίας, ειδικά όταν οι ορειβάτες δεν είναι εξοπλισμένοι ή εκπαιδευμένοι.
Προτάσεις Λύσεων:
Εντατική Ενημέρωση και Εκπαίδευση του Κοινού:
Εθνική Καμπάνια Ευαισθητοποίησης: Συστηματική καμπάνια από την Πολιτική Προστασία, Πυροσβεστική, ΕΟΔ και ορειβατικούς συλλόγους, με σποτ σε τηλεόραση/ραδιόφωνο, ενημερωτικά φυλλάδια, και αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Να τονίζεται η ιδιαιτερότητα του Ολύμπου και οι κίνδυνοι.
Ενημερωτικά Κέντρα στην Πρόσβαση: Στην είσοδο των μονοπατιών (Πριόνια, Γκορτσιά, Λιτόχωρο) να υπάρχουν πινακίδες με σαφείς οδηγίες, χάρτες, και προειδοποιήσεις για τον καιρό και τον απαραίτητο εξοπλισμό. Πιθανώς και προσωπικό για σύντομη ενημέρωση.
Συνεργασία με Ταξιδιωτικά Γραφεία/Διοργανωτές: Υποχρεωτική ενημέρωση από τα γραφεία που διοργανώνουν εξορμήσεις για τον Όλυμπο σχετικά με τους κανόνες ασφαλείας και τον εξοπλισμό.
Προώθηση Ορειβατικών Συλλόγων: Ενθάρρυνση των πολιτών να ενταχθούν σε ορειβατικούς συλλόγους, όπου μπορούν να λάβουν την κατάλληλη εκπαίδευση και να συμμετέχουν σε οργανωμένες αναβάσεις με έμπειρους συνοδούς.
Αυστηροποίηση Ελέγχων και Κανόνων:
Ενδελεχής Έλεγχος Εξοπλισμού (σε συγκεκριμένα σημεία): Σε σημεία πριν την έναρξη των πιο δύσκολων διαδρομών (π.χ., πριν το Καταφύγιο "Αγαπητός" για το Μύτικα), να γίνονται δειγματοληπτικοί έλεγχοι από αρμόδιους φορείς (δασονομία, φύλακες καταφυγίων) για τον βασικό εξοπλισμό (π.χ., ορειβατικά παπούτσια, νερό, κράνος για το "Λούκι").
Σύσταση "Ορεινής Αστυνομίας" ή Φυλάκων: Δημιουργία ειδικών ομάδων, ίσως σε συνεργασία με την ΕΟΔ ή την Πυροσβεστική, που θα περιπολούν τα πιο επικίνδυνα μονοπάτια, θα ενημερώνουν τους ορειβάτες και θα έχουν την εξουσία να αποτρέπουν την πρόοδο σε μη κατάλληλους.
Πιθανή Εφαρμογή "Εισιτηρίου" για Δύσκολες Διαδρομές: Όχι ως οικονομικό μέτρο, αλλά ως μέσο καταγραφής και ενημέρωσης των ορειβατών που επιχειρούν τις πιο επικίνδυνες αναβάσεις, διασφαλίζοντας ότι έχουν λάβει την απαραίτητη ενημέρωση.
Βελτίωση Υποδομών και Σημανσης:
Προσθήκη Συρματόσχοινων σε Τεχνικά Σημεία: Όπως προτείνει ο κ. Στύλλας, η τοποθέτηση συρματόσχοινων με δυνατότητα "κλιπαρίσματος" (via ferrata) σε συγκεκριμένα, πολύ επικίνδυνα σημεία (π.χ., "Λούκι" για το Μύτικα) θα αύξανε σημαντικά την ασφάλεια, εφόσον οι ορειβάτες διαθέτουν τον κατάλληλο εξοπλισμό (ζώνη, set via ferrata). Αυτό απαιτεί μελέτη και συντήρηση.
Ενίσχυση Σήμανσης: Συνεχής συντήρηση και βελτίωση της σήμανσης των μονοπατιών, ειδικά σε σημεία όπου οι συνθήκες μπορεί να την κάνουν δυσδιάκριτη (ομίχλη, χιόνι).
Σημεία Εκτάκτου Ανάγκης/Κλήσης: Εγκατάσταση σημείων έκτακτης ανάγκης (π.χ., κουτιά με δορυφορικό τηλέφωνο ή ασύρματο) σε απομακρυσμένα σημεία με κακή κάλυψη κινητής τηλεφωνίας.
Ενίσχυση Δυνάμεων Διάσωσης:
Πρόσθετη Χρηματοδότηση και Εκπαίδευση: Ενίσχυση της Ελληνικής Ομάδας Διάσωσης και της Πυροσβεστικής με πόρους, εξοπλισμό και συνεχή εξειδικευμένη εκπαίδευση για ορεινές διασώσεις.
Ετοιμότητα Εναέριων Μέσων: Διασφάλιση της άμεσης διαθεσιμότητας ελικοπτέρων για αεροδιακομιδές, καθώς ο χρόνος είναι κρίσιμος σε ορεινά ατυχήματα.
Το πρόβλημα των ατυχημάτων στον Όλυμπο δεν είναι μόνο θέμα τύχης, αλλά αποτέλεσμα συγκεκριμένων παραγόντων που μπορούν να αντιμετωπιστούν με συντονισμένες ενέργειες.
Η επένδυση στην ενημέρωση, την εκπαίδευση και τις υποδομές, σε συνδυασμό με την επιβολή κανόνων, είναι απαραίτητη για να διασφαλιστεί ότι ο Όλυμπος θα παραμείνει ένα βουνό προσβάσιμο και ασφαλές για όλους.
















.jpg)





