Πώς εξαντλήθηκε ο προϋπολογισμός της ΕΕ και ποιες είναι οι νέες ανάγκες που καλείται να καλύψει - Γιατί αντιδρούν τα κράτη μέλη και τι προτείνουν - Η περίπτωση της Ιταλίας που έχει μπλοκάρει τον ESM
ΒΑΣΙΛΗΣ ΔΑΛΙΑΝΗΣ28 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2023 - 8:20
Παρόλο που τα φώτα στο διήμερο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις Βρυξέλλες ήταν στραμμένα στις εξελίξεις στο Ισραήλ και τη Μέση Ανατολή, οι συζητήσεις ανάμεσα στους 27 αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων και σε ορισμένους επικεφαλής ισχυρών ευρωπαϊκών θεσμών, είχαν και έντονο οικονομικό ενδιαφέρον και παρασκήνιο.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΔΑΛΙΑΝΗΣ28 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2023 - 8:20
Παρόλο που τα φώτα στο διήμερο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις Βρυξέλλες ήταν στραμμένα στις εξελίξεις στο Ισραήλ και τη Μέση Ανατολή, οι συζητήσεις ανάμεσα στους 27 αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων και σε ορισμένους επικεφαλής ισχυρών ευρωπαϊκών θεσμών, είχαν και έντονο οικονομικό ενδιαφέρον και παρασκήνιο.
Ο προϋπολογισμός της ΕΕ, οι μεταρρυθμίσεις στους δημοσιονομικούς κανόνες της Ευρωζώνης και ο πληθωρισμός, ήταν βασικά ζητήματα που απασχόλησαν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, με τους 27 να εμφανίζονται διχασμένοι και να μεταθέτουν τις όποιες συζητήσεις σε επίπεδο υπουργών (Συμβούλιο της ΕΕ), μέχρι τη Σύνοδο του Δεκεμβρίου. Ποιο είναι το βασικό πρόβλημα;
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στερεύει από χρήματα. Και οι περισσότερες κυβερνήσεις των κρατών – μελών της ΕΕ αρνούνται να καλύψουν το κενό.
Τα περισσότερα κονδύλια του προϋπολογισμού της ΕΕ για την περίοδο 2021-27 (σ.σ το λεγόμενο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο) έχουν σχεδόν εξαντληθεί. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χρησιμοποίησε τα διαθέσιμα κεφάλαια για να ανταποκριθεί στις πρωτόγνωρες καταστάσεις που επέβαλε η πανδημία της Covid-19 και στη συνέχεια η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Παράλληλα, οι έκτακτες αυτές καταστάσεις οδήγησαν τα κράτη – μέλη της ΕΕ να δώσουν, για πρώτη φορά στην ιστορία της ΕΕ, στην Κομισιόν την εξουσία να εκδώσει κοινό χρέος. Να δανειστεί δηλαδή από τις αγορές έως και 800 δισ. ευρώ, μεταξύ 2021 και 2026, ώστε να μπορέσει να χορηγεί, με τη σειρά της, επιχορηγήσεις και δάνεια στα κράτη – μέλη. Ωστόσο το επιτόκιο δανεισμού της ΕΕ έχει ανέβει από το 0.1%το 2021 στο 3% το 2023, με αποτέλεσμα το κόστος αποπληρωμής των τόκων να έχει εκτοξευθεί και να χρειάζονται τουλάχιστον 20 δισ. ευρώ.
Για να καλύψει αυτό το κενό στο “βιβλίο εσόδων και εξόδων” της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε από τα κράτη – μέλη να συμφωνήσουν σε μια αύξηση του προϋπολογισμού της ΕΕ κατά 100 δισ. ευρώ. Τα 67 δισ. θα προέρχονταν από νέες παροχές των κρατών – μελών της ΕΕ και τα υπόλοιπα 33 δισ. από νέο δανεισμό. Την ίδια στιγμή η ΕΕ συμφωνεί, τουλάχιστον βάσει της πλειοψηφίας των κρατών – μελών, στο να χορηγηθούν άλλα 50 δισ. ευρώ στην Ουκρανία μέχρι το 2027, εκ των οποίων τα 17 δισ. θα αφορούν σε επιχορηγήσεις και τα υπολοιπα 33 δισ. σε δανεισμό.
Παράλληλα, υπάρχει και το ζήτημα της μετανάστευσης, κάτι που έθεσε ως προτεραιότητα και ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Κυριάκος Μητσοτάκης. Τα κράτη – μέλη της επονομαζόμενης “πρώτης γραμμής”, αυτά δηλαδή που δέχονται τους περισσότερους μετανάστες, ζητούν περισσότερα κονδύλια. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προτείνει επιπλέον 15 δισ. ευρώ για αυτό το ζήτημα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στερεύει από χρήματα. Και οι περισσότερες κυβερνήσεις των κρατών – μελών της ΕΕ αρνούνται να καλύψουν το κενό.
Τα περισσότερα κονδύλια του προϋπολογισμού της ΕΕ για την περίοδο 2021-27 (σ.σ το λεγόμενο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο) έχουν σχεδόν εξαντληθεί. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χρησιμοποίησε τα διαθέσιμα κεφάλαια για να ανταποκριθεί στις πρωτόγνωρες καταστάσεις που επέβαλε η πανδημία της Covid-19 και στη συνέχεια η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Παράλληλα, οι έκτακτες αυτές καταστάσεις οδήγησαν τα κράτη – μέλη της ΕΕ να δώσουν, για πρώτη φορά στην ιστορία της ΕΕ, στην Κομισιόν την εξουσία να εκδώσει κοινό χρέος. Να δανειστεί δηλαδή από τις αγορές έως και 800 δισ. ευρώ, μεταξύ 2021 και 2026, ώστε να μπορέσει να χορηγεί, με τη σειρά της, επιχορηγήσεις και δάνεια στα κράτη – μέλη. Ωστόσο το επιτόκιο δανεισμού της ΕΕ έχει ανέβει από το 0.1%το 2021 στο 3% το 2023, με αποτέλεσμα το κόστος αποπληρωμής των τόκων να έχει εκτοξευθεί και να χρειάζονται τουλάχιστον 20 δισ. ευρώ.
Για να καλύψει αυτό το κενό στο “βιβλίο εσόδων και εξόδων” της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε από τα κράτη – μέλη να συμφωνήσουν σε μια αύξηση του προϋπολογισμού της ΕΕ κατά 100 δισ. ευρώ. Τα 67 δισ. θα προέρχονταν από νέες παροχές των κρατών – μελών της ΕΕ και τα υπόλοιπα 33 δισ. από νέο δανεισμό. Την ίδια στιγμή η ΕΕ συμφωνεί, τουλάχιστον βάσει της πλειοψηφίας των κρατών – μελών, στο να χορηγηθούν άλλα 50 δισ. ευρώ στην Ουκρανία μέχρι το 2027, εκ των οποίων τα 17 δισ. θα αφορούν σε επιχορηγήσεις και τα υπολοιπα 33 δισ. σε δανεισμό.
Παράλληλα, υπάρχει και το ζήτημα της μετανάστευσης, κάτι που έθεσε ως προτεραιότητα και ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Κυριάκος Μητσοτάκης. Τα κράτη – μέλη της επονομαζόμενης “πρώτης γραμμής”, αυτά δηλαδή που δέχονται τους περισσότερους μετανάστες, ζητούν περισσότερα κονδύλια. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προτείνει επιπλέον 15 δισ. ευρώ για αυτό το ζήτημα.
Και σαν να μη φτάνουν όλα αυτά υπάρχει και το ζήτημα για επιπλέον 10 δισ. ευρώ για πρωτοβουλίες ανταγωνιστικότητας, όπως ένα επενδυτικό ταμείο για επιχειρήσεις, κάτι που ζητούν μετ’ επιτάσεων αρκετά κράτη – μέλη του ευρωπαϊκού νότου, τα οποία δεν διαθέτουν τη δημοσιονομική ισχύ της Γερμανίας, της Ολλανδίας ή της Γαλλίας, χώρες των οποίων οι επιχειρήσεις βοηθήθηκαν περισσότερο από την προσωρινή άρση των απαγορεύσεων για τις κρατικές ενισχύσεις, λόγω της πανδημίας και του πολέμου στην Ουκρανία.
Οι περισσότερες χώρες της ΕΕ ζητούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή “περισσότερο ρεαλισμό” αναφορικά με τα αιτήματά της για επιπλέον 100 δισ. ευρώ, καθώς οι εθνικές κυβερνήσεις τους θα πρέπει να λάβουν υπόψη και τους ψηφοφόρους τους, ειδικά σε μια περίοδο υψηλού πληθωρισμού. Η Σουηδία μάλιστα πρότεινε στην Επιτροπή να περικόψει ορισμένα προγράμματα της ώστε να εξοικονομήσει περισσότερα χρήματα, ενώ η Γερμανία διαφώνησε ανοικτά με περαιτέρω αύξηση τους ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, εκτός από τα κεφάλαια που απαιτούνται για την Ουκρανία. Θέση με την οποία διαφώνησε η Ελλάδα, που ζητεί κεφάλαια για το μεταναστευτικό.
Οικονομική διακυβέρνηση της Ευρωζώνης: Η Ιταλία επιμένει σε σκληρό ροκ
Εκτός από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το διήμερο που πέρασε πραγματοποιήθηκε και το Συμβούλιο των κρατών – μελών της Ευρωζώνης (Euro Summit), παρουσία του προέδρου του Eurogroup Πάσκαλ Ντόναχιου και της προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ. Οι συζητήσεις για τους δημοσιονομικούς κανόνες της Ευρωζώνης, το “νεκροζώντανο” δηλαδή Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάκαμψης που προβλέπει για τα κράτη – μέλη, έλλειμμα 3% του ΑΕΠ και χρέος 60%, είναι εξαιρετικά δύσκολες, καθώς η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης, η Ιταλία, δεν προχωράει σε βασικά ζητήματα του όλου σχεδιασμού.
Οι περισσότερες χώρες της ΕΕ ζητούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή “περισσότερο ρεαλισμό” αναφορικά με τα αιτήματά της για επιπλέον 100 δισ. ευρώ, καθώς οι εθνικές κυβερνήσεις τους θα πρέπει να λάβουν υπόψη και τους ψηφοφόρους τους, ειδικά σε μια περίοδο υψηλού πληθωρισμού. Η Σουηδία μάλιστα πρότεινε στην Επιτροπή να περικόψει ορισμένα προγράμματα της ώστε να εξοικονομήσει περισσότερα χρήματα, ενώ η Γερμανία διαφώνησε ανοικτά με περαιτέρω αύξηση τους ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, εκτός από τα κεφάλαια που απαιτούνται για την Ουκρανία. Θέση με την οποία διαφώνησε η Ελλάδα, που ζητεί κεφάλαια για το μεταναστευτικό.
Οικονομική διακυβέρνηση της Ευρωζώνης: Η Ιταλία επιμένει σε σκληρό ροκ
Εκτός από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το διήμερο που πέρασε πραγματοποιήθηκε και το Συμβούλιο των κρατών – μελών της Ευρωζώνης (Euro Summit), παρουσία του προέδρου του Eurogroup Πάσκαλ Ντόναχιου και της προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ. Οι συζητήσεις για τους δημοσιονομικούς κανόνες της Ευρωζώνης, το “νεκροζώντανο” δηλαδή Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάκαμψης που προβλέπει για τα κράτη – μέλη, έλλειμμα 3% του ΑΕΠ και χρέος 60%, είναι εξαιρετικά δύσκολες, καθώς η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης, η Ιταλία, δεν προχωράει σε βασικά ζητήματα του όλου σχεδιασμού.
Στο περιθώριο της συνάντησης των 27, η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ συναντήθηκε με την πρωθυπουργό της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι, καθώς η Ρώμη ζητεί οι νέοι κανόνες να επικεντρώνονται περισσότερο στην ανάπτυξη και λιγότερο στη σταθερότητα.
Παράλληλα η Ιταλία είναι το μόνο κράτος – μέλος της Ευρωζώνης που αρνείται πεισματικά να επικυρώσει τη συνθήκη για τον νέο Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM), με αποτέλεσμα, κράτη – μέλη που ενδεχομένως χρειαστούν την αρωγή του, να μην μπορούν να προσφύγουν στον ESM. Κάτι που τόνισε ο πρόεδρος του Eurogroup Πάσκαλ Ντόναχιου.
Τα ακανθώδη αυτά ζητήματα αναμένεται να απασχολήσουν τους υπουργούς Οικονομικών της ΕΕ που θα συναντηθούν στις 9 και 10 Νοεμβρίου, στο πλαίσιο του EcoFin.
Παράλληλα η Ιταλία είναι το μόνο κράτος – μέλος της Ευρωζώνης που αρνείται πεισματικά να επικυρώσει τη συνθήκη για τον νέο Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM), με αποτέλεσμα, κράτη – μέλη που ενδεχομένως χρειαστούν την αρωγή του, να μην μπορούν να προσφύγουν στον ESM. Κάτι που τόνισε ο πρόεδρος του Eurogroup Πάσκαλ Ντόναχιου.
Τα ακανθώδη αυτά ζητήματα αναμένεται να απασχολήσουν τους υπουργούς Οικονομικών της ΕΕ που θα συναντηθούν στις 9 και 10 Νοεμβρίου, στο πλαίσιο του EcoFin.
newsmoney.gr
Σχόλια